Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünün teklifi üzerine, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 1 Kasım 2018 tarihinde “Ankara, Çankırı, Kastamonu, İlleri sınırları içerisinde bulunan ve ekli harita koordinat listesinde sınırları belirtilen alanın “İstiklal Yolu Tarihi Milli Parkı” olarak belirlenmesine, 2873 sayılı Milli Parklar Kanunun 3. Maddesi gereğince karar vermiştir”; karar 2 Kasım 2018 tarihli resmi gazetede yayınlanmış ve kesinleşmiştir.
Teklifi yapan Tarım ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) Genel Müdürlüğü açıklaması şöyledir:
Tarım ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) Genel Müdürlüğü olarak temel vazifemiz tabiatın korunarak gelecek nesillerimize aktarılmasıdır. Bu çerçevede tür ve alanların korunması için Milli Park, Tabiat Parkı gibi korunan alanlar ilan ediyor, ülkemizin tarihi, tabi ve kültürel değerlerini gelecek nesillere aktarmak için bir dizi çalışma yapıyoruz. Bu çalışmalarla her geçen gün korunan alanlarımıza bir yenisini daha kazandırıyoruz.
Son olarak DKMP Genel Müdürlüğünce, İstiklal Yolu Güzergâhı üzerinde tarihi bakımdan önem arz eden 2.357 dekarlık saha tespit edilmiş olup tarihe tanıklık eden bu sahalar gelecek nesillere intikal ettirilmesi ve milletimizin aidiyet duygusunun tesisi açısından milli park olarak ilan edilmiştir.
44. Milli Parkımız olan İstiklal Yolu Tarihi Milli Parkı’na ismini veren İstiklal yolu, İnebolu-Kastamonu-Ankara hattı üzerinde yer almakta olup Milli Mücadelenin en hayati yolu haline gelmiş ve önemi milli mücadele süresinde devam etmiştir.
İnebolu-Küre-Seydiler-Kastamonu-Ilgaz-Çankırı-Kalecik-Ankara güzergâhı üzerinde yer alan İstiklal Yolu; 3 il, 7 ilçe ve 21 köy olmak üzere toplam 31 yerleşim merkezi içinden veya yakınından geçmekte olup yaklaşık uzunluğu 340 km’dir.
İstanbul, Sivastopol, Novrosiski, Tuapsi ve Batum limanlarından İnebolu’ya gemilerle getirilen lojistik malzeme ve mühimmat İnebolu’ya has Denk Kayıkları ile limana taşınıyor, orada kayıt altına alınarak nakil vasıtalarıyla Ankara’ya taşınıyordu.
“İstiklal Yolu Tarihi Milli Parkı”nın sınırları, Tarım ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) Genel Müdürlüğü tarafından aşağıdaki haritada belirtilmiştir.
Haritada görüldüğü gibi “İstiklal Yolu Tarihi Milli Parkı” 340 km İstiklal Yolunun tamamını değil Kastamonu ve Çankırı da iki bölümü kapsamıştır.
Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü İstiklal Yolunun ihya edilmesi için 01.06.2016 tarihinden beri İnebolu, Kastamonu, Ilgaz, Çankırı, Kalecik, Ankara hattında araştırma ve inceleme çalışmaları yapmaktadır.
Tarım ve Orman Bakanlığının 1.06.2016 tarihinden beri yaptığı çalışmaların içinde bulunan Derneğimiz Başkanı İsmail Çam’ın bu konuda yaptığı açıklamalar Şöyledir:
Bilindiği gibi Çankırı ve Türkiye’nin İstiklal Yoluna farkındalığını sağlamak için kişisel ve gönüllü olarak 2003 yılından beri bir dizi çalışma yapmaktayım. Yayınlarımla ve mahalli basında köşe yazılarımla İstiklal Yoluna farkındalık sağladım. Önerilerimle 2009 yılında Çankırı İstiklal Yolu Yürüyüşü başladı ve geleneksel hale geldi. 2010 yılında Çankırı Valiliği ve ÇAKÜ tarafından Milli Mücadelede İstiklal Yolu ve Çankırı sempozyumu yapıldı.2013 yılında Tarihi İstiklal Yolunun Çankırı bölümü tescil edildi.2014-2015 yıllarında Tescil edilen bölüm tarihi ve doğal dokuya uygun olarak işaretlendi ( projesini ve koordinatörlüğünü yaptım, üretim ve montajında bulundum). 2014 yılında İstiklal Yolu Eğitim Kültür Turizm ve Gençlik Derneğini kurdum. Dernek olarak yürüttüğümüz iki proje ile İstiklal Yolu hakkında yeni ve önemli eserler kazandırıldı.
01.06.2016 tarihinde T.C. Orman Su Bakanlığının İstiklal Yolu Çalışmalarını öğrendim. Bu tarihe kadar yaptığım araştırma ve önerilerimin gerçekleşmesi için önemli bir fırsat olarak düşündüm. İstiklal Yolu araştırmacısı, Danışmanı İstiklal Yolu Eğitim Kültür Turizm ve Gençlik Derneği Başkanı sıfatıyla bu çalışmaların içinde bulundum. İstiklal Yolunun ihyası için çok kapsamlı bir rapor yazdım (kopyası web sayfamızda bulunmaktadır). Orman Su Bakanlığından Çankırı’ya gelen uzmanlara, rehberlik ve danışmanlık yaptım. İstişare toplantısına katıldım ve sunu yaptım.
Yapılan tüm etüt ve inceleme çalışmaları sonunda İstiklal Yolu Tarihi Milli Parkının, 340 km İnebolu, Kastamonu, Ilgaz, Çankırı, Kalecik, Ankara hattının tamamını kapsamasının mümkün olmayacağı görüldü.
Tarihi İstiklal Yolu güzergâhının bazı bölümleri, İnebolu, Küre, Seydiler, Kastamonu, Ilgaz, Çankırı, Kalecik, Pursaklar, Ankara ve geçtiği 21 köydeki yerleşim yerlerinde bulunmaktadır. Bazı bölümleri ise yeni yapılan devlet karayollarında asfalt altında kalmış ve tarım arazileri içinde kaybolmuştur.
Cumhuriyet döneminde yapılan yol imar çalışmalarında, Kastamonu ve Çankırı’da terkedilen ve korunabilen Tarihi İstiklal Yolu Güzergâhının bazı bölümleri tescil edilmiştir.
Kastamonu ili İnebolu, Küre, Seydiler ilçelerinden geçerek Kastamonu ili Merkezine kadar uzanan ( 95 km) bölümü, millî Mücadeledeki önemi nedeniyle, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 16.11.2012 tarih ve274 sayılı kararı ile tarihi sit olarak tescil edilmiştir.
Çankırı ili Ilgaz ilçesi İnköyünden Çankırı Merkez Ayan Köyüne kadar uzanan (33 km) bölümü, millî Mücadeledeki önemi nedeniyle, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 26 9. 20013 tarih ve 1005 sayılı kararı ile tarihi sit olarak tescil edilmiştir.
Bu yüzden İstiklal Yolu hattının tamamı değil Kastamonu ve Çankırı da tescil edilen bölümlerinin İstiklal Yolu Tarihi Milli Park olmasına karar verilmiştir.
2003 yılından beri “yürüdüğüm” İstiklal yolundaki emeğimin sonuçlarından biri olarak “İstiklal Yolu Tarihi Milli Parkı’nın ilan edilmesi, elbette ki beni çok mutlu etti. 15 yıldır düşündüğüm çok önemli bir yasal olay gerçekleşti.
İstiklal Yolu Tarihi Milli Parkı’ 44. Milli park olarak Türkiye milli parklar listesine girdi. Türkiye’de ilk defa bir yol Milli Park oldu. Fakat Tarihi Milli Parkların ilki değil sonuncusu oldu. Daha önce Türkiye’de 8 tane Tarihi Milli Park ilan edildi.
| TARİHİ MİLLİ PARKLAR LİSTESİ | |||
| Sıra | Adı | İlan Tarihi | İli |
| Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkı (2015 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığına devredilmiştir) |
1973 | Çanakkale | |
| 16 | Başkomutan Tarihî Millî Parkı | 08.11.1981 | Afyonkarahisar, Kütahya, Uşak |
| 19 | Boğazköy – Alacahöyük Tarihî Millî Parkı | 21.09.1988 | Çorum |
| 30 | Truva (Troya) Tarihî Millî Parkı | 07.11.1996 | Çanakkale |
| 40 | Nene Hatun Tarihî Millî Parkı | 06.06.2009 | Erzurum |
| 41 | Sakarya Meydan Muharebesi Tarihî Millî Parkı | 08.02.2015 | Ankara |
| 42 | Kop Dağı Müdafaası Tarihî Millî Parkı | 15.11.2016 | Bayburt, Erzurum |
| 43 | Malazgirt Meydan Muharebesi Tarihi Milli Parkı | 05.02.2018 | Muş |
| 44 | İstiklal Yolu Tarihi Milli Parkı | 02.11.2018 | Kastamonu, Çankırı |
2003 yılından itibaren her platformda ve her fırsatta vurguladığım tarihi gerçekler şunlardı:
Türk Milleti, Milli Mücadeleyi iki ordu ile yapmıştı. Birinci Ordu; askerlik yapabilecek yaştaki erkeklerin tamamından oluşan ve cephelerde savaşan görünen orduydu. İkinci Ordu ise cephe gerisinde kalan görünmeyen “Karınca Ordusu”ydu
Böylece Türk Milleti, Vatanın her karış toprağında, AİLECE savaşmıştır. Karınca Ordusu üç yıl boyunca cephedeki Türk Ordusunu düşman karşısında bir an bile eli boş, çaresiz bırakmadı; destansı zafere ortak oldu. Bu gerçek istiklal madalyasında vurgulandı. Ancak zaferden sonra Milli Mücadeleyi anma etkinliklerinde Karınca ordusuna ve yürüdükleri İstiklal Yoluna hak ettiği değer verilmedi. Maalesef bu ihmal/unutkanlık her platformda oldu. Milli Mücadelenin Büyük Taaruz cephesi “Başkumandan Tarihi Milli Parkı” 1981 yılında ilan edilmiş ama cephe gerisi “İstiklal Yolu Tarihi Milli Parkı” 37 yıl sonra ilan ediliyor.
İstiklal Yolunun da Tarihi Milli Park olacağını bildiğim ve konsepti aynı ( üç ili kapsadığı, iki ana bölümden oluştuğu ve Zafer Yolu) olduğu için üç ay önce “Başkomutan Tarihi Milli Parkı”nı incelemek için Afyon’a gittim. Toplam 348.340 dekardan oluşan tarihi milli parkın Kocatepe bölümünü bir günde ancak gezebildim ( Dumlupınar bölümüne zamanım kalmadı). Kocatepe bölümünde “ Zafer Yolu, Şuhut’tan Kocatepe zirvesine kadar 14 km uzunluğundadır. Zafer yolunun tamamında ve Kocatepe bölümündeki tüm noktalarda gördüklerim hem ecdadımıza vefa, ibret, takdir olarak beni mutlu etti hem de aynı ve benzer şeylerin “İstiklal Yolu Tarihi Milli Parkın”da da yapılacak olması beni sevindirdi ve heyecanlandırdı.
İstiklal Yolu Tarihi Milli Parkı’nın ilan edilmesi, mutlu bir son değil, İstiklal Yolunda yapılacak güzel işlerin milatlıdır.
“İSTİKLAL YOLU TARİHİ MİLLİ PARKIN”DA YAPILACAK ÇALIŞMALAR ŞUNLARDIR:
- İstiklal Yolu güzergâhında bulanan Boruklu Dere gibi yerler aslına uygun olarak ihya edilecektir.
- İstiklal Yolu yolunda yılın her günü etkinliklerin yapılabilmesi için gereken fiziki alt yapı çalışmaları ( tören alanları, tuvalet, çeşme, dinlenme - yemek konaklama, piknik alanları, çadır kamp noktaları v.s) yapılacaktır.
- Yerleri bilinen yıkılmış tarihi noktalar aslına uygun olarak ihya edilecektir. Müze, eğitim, tanıtım ve konaklama hizmetleri için kullanılacaktır.
- İstiklal Yolu tarihinin anlatılması için anıt, heykel, rölyef, kitabe vb yeni objeler yapılacaktır.
- Milli Park içinde ve çevre yollarda gereken işaretleme ( yön, mesafe bilgilendirme levhaları) yapılacaktır.
- İstiklal Yolu Tarihi Milli Parkı içinde uygun alanlar doğal bitki örtüsüne kavuşturulacaktır.
Geleneksel olarak yapılan İstiklal Yolu yürüyüşleri burada yapılacaktır. Tarih ve doğa turizmi (Kişisel, aile, grup turları; okul gezileri ) ve sosyal, kültürel ve sportif etkinlikler için her zaman hazır olacaktır. Böylece “İstiklal Yolu Tarihi Milli Parkı” her gün ziyarete ziyaret edilebilecektir. Ziyaret edenler orijinal Tarihi istiklal Yolunda yürürken gördükleri nesnelerle İstiklal Yolunu öğrenmiş olacaktır.
“İstiklal Yolu Tarihi Milli Parkı” yeni bir tarih turizm noktası olmuştur. Ülkemiz ve dünya tarih turizmi için hayırlı olsun.
